A roje ancî cemşanê îneyî bi. Sey her wextî ma yanî wendekarê welatperwerî odaya rexneyan ra vejîyayî teber, telefonê ke seba ke dewlete nêgoşdaro ma padabî ma mitbaxe ra girewtî û yewbînan ra xatir waşt. Ma goreyê tedbîranê xo yewver vejîyayî teber, mabênê xo de mesafeyî verdayî û vila bîyî.
Bînaya komeleya wendekaranê welatperweran ya Unîversîteya Marmara qeraxê Kadikoyî ra dades deqayan dûrî de bîye. Ma qatê hîrêyînî de bîyî. Hêverî ez kewta teber û mi verê xo da qeraxî ke binişa otobusa xo. Ê rojan polîsan tim eştêne wargeh û keyeyanê wendekaran ser û wendekarê kurdî û çepgirî tepîştêne. Coka ma ser o tedayêka girane û qesawetêko xorin est bi. Ez zî xora tersayêne ke bikewa destê dewleta zorbaze û emrê xo yê ciwanî zindananê zorbazan de pûç bikera. Ez hem tersî ra sey tura awe lerzayêne hem zî rayîrê xo ra şîyêne.
Tay mend ke ez biresa cayê otobusan, mi dî hetê bînî yê rayîrî de cinîyêka gijikboyaxkerdîye vera ewnîyayêne mi ra û qîrena.. Gijikê cinîye bi boyaxê çeqerî îman verdabî, tayyorêko kewe xo ra dabi û destê aye de çanteyêko vay. Mi kerd ke fehm bikera hela na cinîye mi ra çita wazena. La ters û qesawetî ra veng nêameyêne mi. A game çimê mi gina camêrdê hetê aye. Camêrd zî kesêko biunîforma bi. Unîformaya ey ra fehm bîyayêne ke fermandarêkê leşkeranê tirkan o. Camêrd bi nefretî ewnîyayêne mi ra û seke cinîye tesdîq biko, sereyê xo şanayêne tê.
Mi pîzeyê xo de vat ke “temam, hinî gureyê mi qedîyayo, merheba to rê dêsê zindanî la se beno wa bibo ez do fekê xo anêkera û heta peynî xo ver ro bida”. Nişka ra dadî û babîyê mi zî kewtî mi vîrî û qerardarîya min a xoverrodayîşî ra parçeyêk zî nêmend. Raşta zî ez do dadî û babîyê xo rê se vaja? A hele zorbazîya dewlete çimê mi de bîya şenik û seke hewn ra şîyar bena mi fehm kerd ke ez dadî û babîyê xo ra zafêr Homa zî tede kesî ra nêtersena.
La çîyêk zî mi rê bi meraq. Mi xo bi xo vatêne ke gelo na cinîye û no camêrd çara zanenê ke ez welatperwer a, ha komele ra yena û azadîya welatê xo yê bêqederî wazena.
Homa zaneno nê çîyî mîyanê yew-di deqayan de qewimîyayê. Cinîye hema zî ewnîyayêne mi ra, qîrayêne la mi hema zî fehm nêkerdêne ke a ha vana se. Ez nêeşkayêne cayê xo ra bileqa û pabeyê polîsan bîya ke wa bêrê mi berê.
Bîna ra, mi ra pey embaz M. vejîyabi teber. Mi dî ke M. yo hetê ma ra yeno. Embaz M. lajêko derg, zimbêl û êrdîşsîya bi. Sey yê Deniz Gezmişî parkayêka keske piradayî û milê ci de puşî est bîye. Yanî dest metreyan ra ney Amerîka ra zî asayêne ke M. kurd o. Qesawet û tersî ra seke ez nêeşkayêne nefes zî bigîra. Mi xo bi xo vatêne “ez bîya sebebê M.yî zî”.
M. hem bi vazdayîşî ver bi mi ameyêne hem zî a cinî û ê camêrdî ser de qîrayêne. Wexto ke M. resa mi het, vengê ci zî bi zelalî ameyêne mi: ''Yaw şima rê çi lazim o? Cinîyî senî wazenê o qayde kincan danê xo ra. Leçega cinîyan şima eleqedar nêkena yaw!''
Ez şaş menda. Leçege? Cinîye? Eleqedar?
M.yî bêmabên dewam kerdêne: ''He eynen tîya Türkiye Cumhuriyeti ya, tirkî gereka goreyê qanûnanê ci têbigêrê. La ma tirk nîyê. Laîklîk wa şima rê bo.''
Tirkbîyayîş? Laîklîk?
Şaşmendişî ra seke goşê mi abîyê. Cewabê ke cinîye dayêne M.yî, mi eşnawitêne: ''Tîya ra şorê Îran, şorê Erebîstan. Yanî zî sereyê xo akerê.'' Camêrdî harmeyê cinîye girewtbi, a kaş kerdêne berdêne.
Cinî û camêrdî kurdayetîya mi fehm nêkerdbî, derdê înan leçega mi bîya. Zerrîya mi hendê bîye rehet ke huyayîşê mi ame.
Embaz M. şaş mend, ewnîya rîyê mi ra û huya. Dima M.yî mi ra vat: ''Yaw helal bo to rê hevala Şadê. Goş nînan ra mekewe. Gereka merdim tim bi nînan û qiseyanê nînan bihuyo.''
Mi M.yî rê nêvat ke hal û meseleya mi wina yê. Mi nêwaşt ke îmajê xo yê welatperwerîye biherimna.
Ez û M. pîya şîyî cayê otobusan, ma ancî yewbînan ra xatir waşt.
Kadikoyî ra heta keyeyî ez fikirîyaya ke çira mi texmîn nêkerdo ke a cinîye û ê camêrdî semedê leçega mi xeberî dayêne? Mi îmam-xetîb de wend û wexto ke mi dest bi unîversîte kerd zî meseleya turbane est bîye.
Mi xo çi rey sey mexdûra ê meseleyî nêdî. La hem rîyê îmam-xetîbî ra hem zî rîyê qedexeyê turbane ra mi zaf mexdûrîyetî antebî. Mi qijîya xo de fehm kerd ke ez sereakerde yan zî seregirewte zî biba sey cîrananê ma yê tirkan nêbena. Înan ez ancî qebul nêkerdêne. Nasnameyê merdiman yew nîyê, di nîyê; zaf ê. La îllehî seba her kesî nasnameyêko esasî zî est o. Demêg nasnameyê min o esasî serepêşa mi de nêbîyo.
Nuştoxe Nadire Güntaş Aldatmaz şemeyê vîyarteyî de Îstanbul de ziwanê ma ser o semînêrêko weş da. Aye semîner de vat: ''Mi rê kirmanckîye nasnameyê min o yewîn o û dima zî nasnameyê cinîtîye yeno. Heta, cinîtîye sey nasnameyêkî hendê kirmanckîye mi rê muhîm o. Çunke merdim kamca ra bidejo, ganê ci uca de yo.''
Ganê mi bi xo werteyê kurdayetîye de yo.
Wexto ke cinîyê ciwanî rîyê qedexeyê turbane ra nêgêrîyayêne unîversîteyan û camêrdan nêeşkayêne êrdîşa xo derg bikerê, welat de kurdayetîya ma destê hîzbullahî ra antêne. Welatê ma de kanwazîye binê kontrolê dewlete de vila bîyêne la welatê înan de çîyêko bîn qewimîyayêne. Laîkîya înan de zî semîmîyet çin bi. -Sey her wextî- înan vatêne “ma rê est o la şima rê çin o”.
Dewaya 28ê Sibate de oyo ke bîyo -sey her wextî- cinîyan rê bîyo. Seba zafê cinîyan hema zî wendiş rayîrêkê “tebervejîyayîşî”/“sosyalbîyayîşî” yo. Cinîyê seregirewteyî prosesê 28ê Sibate de neçarî ra û bi zorê dewlete agêrayî keyeyanê xo yê bi serdestîya camêrdan, zewijîyayî û kîndar bîyî. Heyf ke camêrdê ke bi mexdûrîyetê nê cinîyan sîyasetî kenê, nêverdanê ke cinîyî eke biwanê zî mîyanê komelî de bibê wayîrê vateyêkî.
Ez reyna agêra meseleya xo ya kurdayetîye ser. He wexto ke ez rayîr ra şina leçega sereyê mi qet nêyena vîrê mi. La ez kamca de yew tayyorî bivîna yan zî şora Kadikoyî kurdayetîya mi yena vîrê mi û sey a roje mi huynenê.
Yorumlar
Yorum Gönder