Hîsê Fotografan: Murayê Pîrika Mi

Wexto ke ma Çewlîgî ra keyeyê xo hewilnabi Îstanbul ez pancserre û nêm bîya. Cara qijîya mi ra tayê fotografî est ê la ê wextanê Çewlîgî ra tena di fotografî est ê. Nînan ra yewî de ez, waka mi û xalê mi verê yew dêsî de têkîşte de vindete yê.

Ez vana qey nê fotografî de ez hema çar serre bîya. Milê mi de murayî est ê. Xora kam gama ke qijîya mi bêra vîrê mi, murayî yenê verê çimanê mi. Pîrika mina rehmetîye (dadîya babîyê mi) wina bawer kerdêne ke murayê tayê kerrayan şîfa, qewet û bereket danê merdiman û înan bela, mişeqetî, çimênî û xirabîyan ra pawenê. Aye hertim murayî kerdêne milê ma ra. La seba ke murayan ra milê mi kenîyayêne, mi fertarî pîrika xo ra mîyan  murayî milê xo ra vetêne. La rojêke ez û melayê dewe ma kewtî pê û a roje ra dima mi murayê xo nêvetî.

Goreyê vatişê ap û pîlanê ma, ez qijêka jîr û setere bîya. La çi wext ma bêrê yew ca, apê mi qalê maceraya mina bi melayê dewe kenê. O serebût bi zelalî nêbo zî yeno vîrê mi zî.

Dewe de rojêke awe ameye medreseya camîyê ma. Dadî û nacnîyanê mi tim bi bîdonan çirra dewe ra awe ardêne. Mi rê ecêb bi ke zereyê medrese de yew çî (musluxe) est o û eke to sereyê ci tada ti ra awe yena war. Her roje ez û embazê xo ma şîyêne medrese û bi awe kay kerdêne. Ma musluxî heta peynî akerdêne, verê înan de roniştêne, fekê xo di metreyî akerdêne û herikîyayîşê awe seyr kerdêne.

Melayê dewe hem dewijê ma hem zî cîranê ma bi. La Sûke de zî keyeyê ey est bi û zafêr uca mendêne. Pîrikê ke karê camîyî kerdêne têkilê mi nêbîyêne. Seba ke mi ey ra rî girewtbi mi  helêke zî medrese nêteriknayêne. Mi venga embazanê xo zî dayêne ke ma pîya bibê şahidê na mucîzeya Homayî.

Wexto ke wisar dîya melayê ma yo xizan bêxîret seba ramitişê baxçeyê xo ame. A roje ra dima rojanê min ê sîyayan zî dest pêkerd. Ez key bişîyêne verê musluxan melayî nêngî çînayêne mi û sey gayê sûrî ez fetilnayêne. Mi zî bi rika xo hîna zaf awe akerdêne, verdayêne derûdormeyî û dayêne musluxan ro. Melayî her roja Homayî pîrikê min de gerreyê mi kerdêne. Pîrikê mi zî her şewe persayêne ke ez ê musluxan ra çina wazena. Mi tim eynî çî vatêne: ''Mîza mi yena coka ez şina uca. To vatêne camî keyeyê Homayî yo. Ez şina misafîrîya Homayî.'' Pîrikê mi huyayêne û vatêne eke mela rojêke mi bifîno destê xo, ê nêeşkenê mi destê ey ra vejê. La mi zanayêne ke Mela do bi mi nêeşko û melayî zî hol zanayêne ke eke o çîyêkî bikero pîrika mi do qîyam bîyara sereyê ci.

Rojêke ez ancî bi nimitikî şîya medrese û mi dest bi akerdişê musluxan kerd. Nişka ra melayî berî ra xo kerd zere. Destê ci de çuyêko derg û tuj est bi. Mi zana ke do çi bêro sereyê mi. Mi bi leze mîyanê çaqanê melayî ra verê xo da teberî û mi vazda. Mabênê medrese û keyeyê ma de dades metreyî ancax est bîyî la tersî ra ez berê bînî ra vejîyaya. Melayî zî hem mi dima vazdayêne hem zî nengî çînayêne. Homayî ra mela qelew û extîyar bi. Mîyanê dewe de her kesî karê xo ca verdabi û mi rê tezahurat kerdêne.

Ez yew qayde resaya keyeyê ma. Pîrika mi verê berî de, binê mişmişêre de ronişte bîye. Melayî lewe ra pîrika mi dîye û o agêra. Pîrika mi senî ke ez dîya her di destê xo dayê zanîyanê xo ro û vat: ''Se bîyo to, to de nefes nêmendo?''

Mi vat: ''Dayêêê, mala bîyo gawir! Nêverdeno ma şorê medrese mîza xo zî bikerê.''

Pîrika mi vat: ''La ti murayan milê xo ra nêkera mala zî bi to eşkeno, pêroyê dewijan zî bi to eşkenê. Mi na qina awê malayî. Hela wa a cinîya eya fekweçte mi rê bêra, ez înan memleketî rê rezil kena.''

Dima tasêka awe girewte, kerde rî û destanê mi ro û murayê milê xo zî vetî, kerdî milê mi ra. 

Nê fotografî de aya ziwanvetî ez a. Ê murayê ke milê mi de yê zî ê serebûtî ra mendibî. A roje ra dima keyeyê ma de nameyê melayî bi “Mala Gawir”.

Nika mi de murayanê aye ra yew zî nêmenda. Pêroyê murayanê pîrika mi vîndî bîy û eke ez înan bivîna ez do bieşka qijîya xo zî hîna zelal bikera.

Çend serra dima, wexto ke ez newserre bîya, hamnanî ma şîbî dewe. Keyeyê melayî ma dawet kerdibî. Cinîyî û qijî şûmşîne de roniştêne. Melayê mayo rehmetî ame cayê ma, dadîya mi pers kerde û vat: ''Herê veyvê, aya ke mi ra vatêne gawir ha tîya de ya yan?''