Etîmolojîyê Çîzo-Vîzoyî

 Unîversîte de dersa ke mi tewr zaf tira hes kerdêne dersa etîmolojîyî bîye. Mamostayê ma wexto ke dest bi qalê kokanê çekuyan kerdêne mi bi dîqat û meraqî o goşdarî kerdêne.

Mi etîmolojîyê çekuyanê ziwanê mi zî meraq kerdêne. La heyf ke na babete de çimeyî zaf tay ê. 

Xora mamostayê min ê etîmolojîyî vatêne ke etîmolojî mîyanê pêro beşanê ziwannasîye de beşêko tewr zehmet o. Ey vatêne ke etîmologî ganî tewr tay panc-şeş ziwanan bizanê, ziwanan reyde îlmanê tarîx, cografya ûsn. de wayîrê zanayîşan bibê. Mamostayê mi Unîversîteya Hacettepe de fîlolojî wendbî û Unîversîteya Cambridge de master û doktora kerdbî. Coka mi nê qiseyê ey sey ayetanê Homayî qebul kerdî û mi vat ke ez xo parçe-parçe bikera zî do nêeşka biba etîmologe. 

Dima mi dî ke çekuyê ma teyna mi rê ney zafê kesan rê meraq bîyê û mamostayê mi zûrkerêk o. Embazênê şima rê mujde; etîmolojî zaf asan o!

Mîsal mi bi goşanê xo fekê ê ziwannasê çewlîgijî yê hardcore-zazayî ra eşnawit ke çekuya ''kanepe'' zazakî ya û ''qin' na pa'' ra  yena. Eman mevajê qin a, hîkmetê qine pîl o. Nê hardcore-zazayî vatêne ke telefon zazakî ya; çunke ''Têlî ra von.'' Televîzyon cara hem hetê dadîye ra hem zî hetê babîyî ra zazakî ya; çunke ''Têlî ra vejîya.''

Vera-vera ez musaya ke mîkser, Îstanbul, kefaret, Îskender, Parîs û wina bi hezaran çekuyî zazakî yê. Xora ez nêeşkena tîya de şima rê yew bi yewî qalê etîmolojîyê nînan bikera. Xo rê xîret bikerê, bimusê. 

Herinda ke şima ê kitaban wanenê û çar-panc ziwanan musenê, şorê masayanê hardcore-zazayan de ronişê, grûbanê WhatsAppî de aktîf bibê, facebook de bibê endamê grûbanê dewanê xo yanî çîyêkê raştikênî bikerê! Sereyê heskerdoxanê etîmolojîyî bi zanayîşanê pûçan medejnê heyran.

Way û birayê min ê delalî! Eke şima Kovara Vateyî de derheqê etîmolojîyî de raştê nuşteyanê Malmîsanijî ameyê, goş pa mekuyê. Hele hele eke şima cayêk de kitabê Deniz Gunduzî ''Avesta Dili ile Kırmancca (Zazaca)'nın Karşılaştırılması - Etimolojik Bir İnceleme'' dî, bidê piro biramê. Mezgê xo bi zanayîşanê şaş û tewşan pirr mekerê.

Bi na wesîle ez tîya ra naye zî vaja ke ez heqê xo ê mamostayê xo yê etîmolojîyî rê helal nêkena ke ey nêverda bi qinpanayîşî ez biba etîmologêka serkewte. Heyf.